Stichting Librije

De librije, de laatste zeventiende-eeuwse stadsbibliotheek van Nederland. Deze historische openbare bibliotheek gelegen in Enkhuizen, heeft haar unieke karakter behouden. In de librije bij het zuiderportaal van de Westerkerk, waant u zich in de Gouden Eeuw. Mede door steun van de Trintel, kunnen wij de leerlingen van de scholen in Enkhuizen blijven ontvangen. Hier proberen wij de kinderen enthousiaster te maken voor de rijke historie van Enkhuizen en de voor de boekdrukkunst.

Historie

De geschiedenis van de librije in Enkhuizen gaat terug tot het einde van de zestiende eeuw. Men vermoedt dat de overdracht van het legaat boeken van de predikant G. Vestermans aan de kerkelijke gemeente in 1588 bij de stichting een rol heeft gespeeld. De vroegste vermelding van de bibliotheek in de archieven is in 1597.

In zijn studie “Geschiedenis der Boekerij in de Westerkerk te Enkhuizen” (1908) is de predikant D.A. Brinkerink ervan overtuigd dat de stadsdokter, botanicus en verzamelaar B. Paludanus (1566-1633) mogelijk het initiatief heeft genomen tot het stichten van een bibliotheek.

Vanaf 1615 is een aantal aankopen van de stadsbibliotheek geregistreerd. Naast de aankopen is de librije gedurende de tijd ook geregeld aangevuld met schenkingen en legaten. De groei van de bibliotheek stagneerde in de tweede helft van de 18e eeuw. Scheiding van kerk en staat in 1798 leidde ertoe dat in Enkhuizen de Wester-en Zuiderkerk werden toegewezen aan de toenmalige gereformeerde gemeente. Daardoor kwamen de boeken in het bezit van de kerkelijke gemeente.

In de negentiende eeuw raakte de librije in de vergetelheid. Rond de wisseling naar de twintigste eeuw is zij min of meer herontdekt als een monument voor wetenschap en geschiedenis. In de periode 1997 – 2013 zijn de boeken, tijdens restauratie, ondergebracht in de Koninklijke Bibliotheek Den Haag. Sinds 2012 wordt de librije beheerd door een in 2006 opgerichte beheerstichting: De Stichting Librije Westerkerk Enkhuizen (SLWE).